میلگرد زیگزاگ یا خرپا؛ از تولید تا کاربرد

میلگردها انواع مختلفی دارند. برخی از آنها تنها از یک جزء تشکیل شده‌اند و برخی دیگر اجزای بیشتری دارند. برای مثال میلگردهای حرارتی، میلگردهای واحدی هستند که هنگام نصب به‌شکل T روی هم قرار می‌گیرند. اما میلگرد زیگزاگ از نظر شکل ظاهری با سایر میلگردها متفاوت است.

این میلگرد تک‌جرئی نیست و لازم است قبل از استفاده در کارخانه و کارگاه ساخته شود. ما در این مقاله شما را با این میلگرد و جنبه‌های مختلف آن آشنا می‌کنیم.

 

 

میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست و چه اجزایی دارد؟

این میلگرد که به آن میلگرد عرضی و یا Steel structure rebar truss girder نیز گفته می‌شود، نوعی میلگرد از قبل ساخته‌شده است که از سه جزء تشکیل می‌شود. این سه جزء و ویژگی‌های آنها به‌شرح زیر است:

 

میلگرد بالایی

 این میلگرد به تعداد یک عدد و در قسمت بالا قرار می‌گیرد. میلگرد فوقانی در حقیقت راس مثلثی را تشکیل می‌دهد که سایر اجزای خرپا به آن متصل می‌شوند.

میلگرد بالایی معمولا از نوع آجدار و A3 است. این بخش از میلگردهای زیگزاگ می‌تواند از فولاد نورد سرد و یا گرم ساخته شود. میلگردهای آج 340 و بالاتر برای ساخت این بخش از این سازه مناسب هستند.

قطر میلگرد فوقانی بر اساس طول آن مشخص می‌گردد. اگر طول میلگرد 3 متر باشد، قطر از 6 تا 8 میلی‌متر (به ترتیب در انواع نورد سرد و گرم) قابل تغییر است. در طول 3 تا 6 متر، قطر به 8 تا 10 میلیمتر افزایش می‌یاید و در میلگردهای زیگزاگی که طول میله بالایی آنها 6 تا 8 متر است، قطرِ 10 تا 12 میلی‍متر مناسب است.

 

میله‌های پایینی

در قسمت پایینی میلگردهای زیگزاگ، دو میله وجود دارد. این میلگردها نیز معمولا آجدار و از نوع A3 هستند. آنها در فاصله مشخصی از هم قرار گرفته و قاعده مثلث را تشکیل می‌دهند.

میلگرد آج 340، 400 و 500 در ساخت میلگرد به روش نورد گرم و میلگرد آجدار در ساخت میلگرد با نورد سرد برای این منظور استفاده می‌شود. قطر این آرماتور بین 6 تا 16 میلی‌‌متر است. نکته مهم این است که این قطر وابسته به‌طور میلگرد زیگزاگی نیست.

 

 

میله‌های عرضی

میله‌های عرضی بخشی هستند که میله فوقانی و میله‌های تحتانی را به هم متصل می‌کنند. آنها معمولا از انواع ساده بدون عاج و با ضخامت 4 میلی‌متر تولید می‌شوند. این میلگردها به قسمت بالایی و پایینی جوش می‌خورند. همچنین، ممکن است در قسمت بالا جوش خورده و در قسمت پایین با خمش به میله‌های تحتانی متصل شوند. این میله‌های عرضی شکل زیگزاگی را در خرپا ایجاد می‌کنند.

 

روش ساخت میلگرد زیگزاگی

این میگردها به دو روش دستی و مکانیزه ساخته می‌شوند. در سال‌های اخیر روش مکانیزه به‌‌طور وسیعی جایگزین ساخت دستی شده است. در روش مکانیزه میلگرد در خط تولید و با یک اپراتور ساخته می‌شود؛ درحالی‌که در روش دستی، نیاز به نیروی کار زیاد و صرف انرژی فراوانی است.

در هر دو روش، میله‌های بالایی و پایینی به اندازه مناسب بریده می‌شوند و سپس میله‌های عرضی با استفاده از دستگاهِ فشار به شکل هفتی‌هشتی خم می‌گردند. در مرحله بعدی میله‌های عرضی به میلگرد بالایی و پایینی جوش خورده و یا حول آنها تابانیده می‌شوند.

این مراحل در روش دستی با دقت پایین‌تر و در روش مکانیزه با دقت بالاتر و سرعت بیشتری قابل انجام است. کیفیت محصولات تولید‌شده به روش مکانیزه بسیار بیشتر از انواع دستی است.

 

 

ویژگی‌های ساخت میلگرد زیگزاگی

علاوه بر نوع، ضخامت و طول میلگردهای استفاده‌شده در ساخت خرپا، لازم است برخی از استانداردها نیز در طراحی و ساخت در نظر گرفته شوند. برخی از این استانداردها  شامل موارد زیر هستند:

• فاصله بین دو نقطه جوش متوالی باید حداکثر به 200 میلی‌متر محدود گردد (با رواداری 15 میلی‌متر)
• حداقل زاویه میلگرد عرضی با افق 45 درجه باشد.
• عرض دو میلگرد قرار‌داده‌شده در قسمت زیرین حداقل 10 سانتی‌متر باشد.
• ارتفاع، 2.5 برابر عرض تیرچه باشد.

 

انواع میلگرد زیگزاگ

اگرچه این میلگردها تقریبا شبیه به هم هستند، اما با توجه به نوع مقاطع فولادی به‌کار‌رفته و شکل ظاهری به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• میلگرد زیگزاگی تولیدشده با نبشی: این میلگردها به‌جای میلگرد آجدار در بالا و پایین، از نبشی استفاده می‌کنند.
• میلگرد زیگزاگی تولیدشده با تسمه فولادی: در این میلگردها، تسمه فولادی جایگزین میلگردهای بالا و پایین می‌شود.
• میلگرد زیگزاگی منفرد: در قسمت زیرین این میلگردها تنها یک میله وجود دارد، بنابراین، کاملا تخت هستند.

 

 

کاربرد میلگرد زیگزاگی

خرپا کاربردهای وسیعی در صنعت ساختمان‌سازی دارد. اما کاربردهای معمول و رایج آن به موارد زیر خلاصه می‌شوند:

• مقاوم‌سازی سقف سازه
• استفاده به‌جای تیرچه بلوک
• استفاده به‌جای تیرچه سقف‌های سبک
• استفاده در اسکلت فلزی

 

به‌طور کلی این نوع میلگرد، برای مقاوم‌سازی و مسلح‌کردن بتن استفاده می‌شود. بتن بسیار سفت است، اما در برابر کشش مقاومت زیادی نداشته و ترک می‌خورد. برای افزایش مقاومت بتن، از آرماتورهای فلزی مانند میلگرد زیگزاگ در داخل آن استفاده می‌شود.

 

وزن میلگرد زیگزاگ

میلگرد زیگزاگ، از چند مقطع فولادی ساخته شده است. برای سنجش وزن آن لازم است وزن همه این مقاطع در نظر گرفته شوند. جدول زیر یک راه ساده برای مشخص‌کردن وزن میلگرد زیگزاگ است:

 

 

سخن آخر

میلگرد زیگزاگ یا خرپا، نوعی میلگرد پیش‌ساخته است. این میلگرد از سه جزء میلگرد عرضی، بالایی و پایینی ساخته شده است. خرپا نقش مهمی در مقاوم‌سازی سقف سازه و اسکلت فولادی دارد. این سازه به دو شکل دستی و مکانیزه ساخته شده و کاربردهای فراوانی در صنعت ساخت‌و‌ساز دارد.

 

 

سوالات رایج درباره میلگرد زیگزاگ

سوال: میلگردهای زیگزاگ چه فرقی با بقیه میلگردها دارند؟

پاسخ: میلگرد زیگزاگ یک میلگرد ترکیبی است که از سه نوع میلگرد مختلف که به هم جوش خورده و یا قلاب شده‌اند، ساخته شده است.

 

 

سوال: کاربرد میلگردهای زیگزاگ چیست؟

پاسخ: نقش اصلی این میلگرد، مقاوم‌سازی بتن است. خرپا از ترک‌خودن بتن جلوگیری کرده و عمر سازه را افزیش می‌دهد. این نوع میلگرد در سقف و اسکلت فلزی کاربرد زیادی دارد.

 

سوال: قیمت میلگردهای زیگزاگ چقدر است؟

پاسخ: مانند سایر میلگردها، قیمت میلگردهای زیگزاگ به قطر، طول و نوع آلیاژ وابسته است. همچنین، از آنجا که این میلگرد در کارگاه ساخته می‌شود، هزینه تولید نیز به قیمت میلگردهای به‌کار‌رفته در ساخت محصول، اضافه می‌شود.